Унта Казахстан, Азербайджан, Таджикистан, Узбекистан, Туркменистан Кӑркӑсстан тата хамӑр ҫӗршыври наци театрӗсем чи лайӑх спектакльсемпе килсе ҫитнӗ. Пирӗн республикӑран унта Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ Борис Манджиев режиссер лартнӑ "Ҫӗн Кун Ачи" постановкӑпа хутшӑнма тивӗҫ пулнӑ.

Ӑна ҫулсерен Чӑваш Республикин театр ӗҫченӗсен пӗрлешӗвӗ йӗркелет. Кӑҫалхи конкурса Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 80 ҫул ҫитнине тата Чӑваш Енри Ҫӗнтерӳпе патриотизм ҫулталӑкне халалланӑ.

Чӑваш литературин мухтавлӑ классикӗн Константин Ивановӑн ҫавра ҫулне халалласа Канаш тӑрӑхӗнчи Пайкилтре те уяв иртрӗ. Поэтӑн несӗлӗсем пурӑннӑ ҫурт вырӑнӗнче хӑйне евӗр историллӗ асӑну хӑми уҫрӗҫ.

Константин Иванов поэт ҫуралнӑранпа 135 ҫул ҫитнӗ май, Наци библиотекипе гуманитари ӑслӑлӑхӗн институчӗ ҫавра сӗтел хушшинче диспут ирттерчӗҫ. "Поэт пултарулӑхӗ паянхи кун тӗкӗрӗнче" - ҫак ыйту тавра калаҫрӗҫ конференцие пуҫтарӑннисем.

Кӑҫал пултарулӑх ӑмӑртӑвне 5 театр 10 ӗҫ тӑратнӑ. Чи ӑнӑҫлӑ ӗҫсен, ӑста актерсен, сцена илемлетекенсен ячӗсене Вырӑс драма театрӗнче иртнӗ уявра пӗлтерчӗҫ. 

Культура учрежденийӗсен пурлӑхпа техника никӗсне ҫирӗплетнӗ, ҫӗнӗ клубсем уҫнӑ, тӗрлӗ шайри фестивальсем ирттернӗ. Культура министерствин коллегийӗн анлӑ ларӑвӗнче иртнӗ ҫула пӗтӗмлетрӗҫ тата тӗллевсене палӑртрӗҫ. 

Саламлакансем ӑна Ҫамрӑксен театрӗн ҫутӑ ҫӑлтӑрӗсенчен пӗри, тесе хакларӗҫ. Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ Венера Пайгильдина тӑван сцени ҫинче ҫавра ҫулне паллӑ турӗ. Уяв каҫӗнче ӗҫтешӗсем, ентешӗсем тата тӑванӗсем ӑшӑ сӑмах шеллемерӗҫ. 

Унта Ксения Туктарова, Алена Ефимова, Анастасия Зимина ӑстасен хӑйнеевӗрлӗ пултарулӑхӗпе паллашма пулать. 

Паян вӑл тӑван халӑхӑн чи сумлӑ шурсухалӗсенчен пӗри шутланать. Литература тӗпчевҫи, сӑвӑҫ, публицист, куҫаруҫӑ, педагог, филологи ӑслӑлӑхӗн кандидачӗ Виталий Станьял 85 ҫул тултарчӗ. Ҫавра ҫулне вӑл тус-юлташӗсемпе пӗрле Наци вулавӑшӗнче паллӑ турӗ.

Наци библиотеки Ҫеҫпӗл Мишши поэт ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалланӑ "Чӗре йыхравӗ" марафона пӗтӗмлетрӗ. Ҫулталӑк тӑршшӗнче кӑвар чӗреллӗ сӑвӑҫӑмӑр ячӗпе йӗркелесе ирттернӗ тӗрлӗ ӑмӑртура ҫӗнтернисем парнесене тивӗҫрӗҫ.

Хальхинче ку сӑвӑ пуххи мар. Чӑваш кӗнеке издательствинче кун ҫути курнӑ кӑларӑмра - авторӑн ҫыру ӗҫӗпе ҫыхӑннӑ мӗнпур кун-ҫулӗ. Ӑна хаклама ӗҫтешӗсемпе вулакансем Наци библиотекинчи "Чӑваш кӗнеки" центра пуҫтарӑнчӗҫ.

Питӗрти чӑвашсен наципе культура автономийӗ Раҫҫейри ҫемье ҫулталӑкне тата Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалласа уяв ирттерчӗ. Унта ача-пӑча ӳкерчӗкӗсен куравне уҫса хастар чӑваш ҫемйисене чысларӗҫ, концерт йӗркелерӗҫ.

Ҫак куна халалласа вилӗмсӗр сӑвӑҫ ҫуралса ӳснӗ Канаш тӑрӑхӗнче те, Шупашкарпа Мускавра та чаплӑ уявсем иртрӗҫ. Поэтӑн ҫавра ҫулӗпе ҫыхӑннӑ тӗп ӗҫ-пуҫа Ҫеҫпӗл ячӗллӗ ҫамрӑксен театрӗнче пӗтӗмлетрӗҫ.

Чӑваш Республикин Ертӳлӗхӗ ҫирӗплетнӗ йӗркепе Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине ҫулталӑк тӑршшӗпех пур ҫӗрте те паллӑ тӑваҫҫӗ. Наци библиотеки йӗркеленӗ "Чӗре сасси" регионсем хушшинчи марафон Хусанта пурӑнакан йӑхташсене, поэтӑн пултарулӑхӗпе кӑсӑкланакансене пуҫтарчӗ.

Тележурналист, писатель, Раҫҫей писателӗсен, журналисчӗсен, киноматографисчӗсен союзӗсен пайташӗ, Чӑваш Республикин искусствӑсен тава тивӗҫлӗ деятелӗ Марина Карягина 55 ҫул тултарчӗ. Хӑй ҫуралнӑ кунӗ тӗлне вӑл вулакансем валли пысӑк парне хатӗрлерӗ: унӑн икӗ кӗнеки пичетленсе тухрӗ.

Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче 125 ҫул ҫитет. Ҫак паллӑ пулӑма халалласа республикӑра кӑна мар, унӑн тулашӗнче те тӗрлӗ ӗҫ-пуҫ йӗркелеҫҫӗ. Ҫак кунсенче ҫӗршыв тӗп хулинче регионсем хушшинчи "Чӗре сасси" марафонпа килӗшӳллӗн литература каҫӗ иртрӗ. 

Петӗр Хусанкай ҫуралса ӳснӗ Сиктӗрмери йӑлана кӗнӗ Уяв вӑхӑтӗнче "Чӑваш ачи, сассуна пар!" ятпа литература фестивалӗ иртрӗ. Ӑна кӑҫал икӗ халӑхӑн аслӑ поэчӗсен - Александр Пушкинпа Ҫеҫпӗл Мишшин - ҫавра ҫулӗсене халалланӑ.

Республикӑра "Пӗр кун тӗп хулара" проект 2-мӗш ҫул ӑнӑҫлӑ пурнӑҫланать. Кӑҫал вара ҫавӑн пекех "Пӗр кун ялта" программа пуҫарнӑ. Унпа килӗшӳллӗн Шупашкарти вӗренекенсем ялти тантӑшӗсен пурнӑҫӗпе паллашаҫҫӗ. Пӗрремӗш ҫӳревре тӗп хулари 47-мӗш тата 55-мӗш шкулсенче вӗренекенсем Канаш тӑрӑхӗнче пулса курчӗҫ.

Ӑна кӑвар чӗреллӗ поэт ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалланӑ. Уява юрӑҫсемпе сӑвӑҫсем, драма артисчӗсем, тӑван культурӑпа ӳнерте палӑрнӑ ентешсем илем кӳчӗҫ.

Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа кӑҫал 125 ҫул ҫитет. Наци библиотекин пуҫарӑвӗпе сӑвӑҫа сума суса регионсем хушшинче "Чӗре йыхравӗ" поэзи фестивалӗ иртрӗ. Тӗрлӗ халӑх ҫыравҫисем Ҫеҫпӗл ялӗнчи Асӑну комплексӗнче пулса курчӗҫ, Шӑхасанта вулакансемпе курнӑҫрӗҫ.

Шупашкарти "Радуга" культурӑпа курав центрӗнче Праски Витти Чӑваш халӑх художникӗн ӗҫӗсен куравӗ уҫӑлчӗ. Аслӑ поэтсен юрату лирикине халалланӑ экспозицире - 100-е яхӑн графика ӗҫӗ. Сӑвӑлла "калаҫакан" ӳкерчӗксем этем чунне ҫунтаракан чи хӗрӳ туйӑма хӑйне евӗрлӗ сӑнарланӑ.

Пӗтӗм ҫӗршыври акцие кашни ҫулах ҫурхи каникул вӑхӑтӗнче ирттереҫҫӗ. Кӑҫал ӑна Ҫемье ҫулталӑкне халалланӑ. Республикӑри ача-пӑчапа ҫамрӑксен библиотеки йӗркеленӗ уява савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура Чӑваш патшалӑх пукане театрӗнче уҫрӗҫ.

Тӗп хулара "Созидатели города" проект вӑй илет. Ӑна Шупашкар 555 ҫул тултарнине халалланӑ. Унпа килӗшӳллӗн, хула аталанӑвне пысӑк тӳпе хывнӑ ҫынсен пурнӑҫӗпе тата пултарулӑхӗпе паллаштаракан плакатсем ӑсталаҫҫӗ. Ҫак чыса тивӗҫнисен йышӗнче - Чӑваш халӑх писателӗ Юхма Мишши. Унпа 7-мӗш шкулта вӗренекенсем тӗл пулчӗҫ. 

Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ ҫамрӑксен театрӗн сцени ҫинче черетлӗ премьера - "Ҫӗн Кун Ачи" спектакль. Ӑна Чӑваш Ен Пуҫлӑхӗн гранчӗпе лартнӑ. Постановка кӑвар чӗреллӗ поэт ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалланӑ ӗҫсен ярӑмне уҫрӗ.

Кӑвар чӗреллӗ поэтӑмӑр Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа кӑҫал 125 ҫул ҫитет. Ҫак пулӑма халалласа иртекен ӗҫсен йӗркине патшалӑх шайӗнче тимлеҫҫӗ. Чӑваш наци конгресӗ те айккинче юлмасть. Ун ҫумӗнче йӗркеленӗ ҫамрӑксен "Хастар" пӗрлешӗвӗ пуҫарнипе Трак тӑрӑхӗнче Ҫеҫпӗл кунӗ иртрӗ.

Ӑна Чӑваш халӑх писателӗн Юхма Мишшин "Акман анари вырман тулӑ кӗлти" повеҫӗ тӑрӑх ӳкернӗ. Драмӑллӑ сюжет Марат Никитин режиссера хавхалантарнӑ. Ку фильмпа вӑл 7 ҫул каяллах ӗҫлеме пуҫланӑ. 

Раҫҫей шайӗнчи фестивальсемпе куравсем ирттернӗ, культура учрежденийӗсен пурлӑх никӗсне ҫирӗплетнӗ, ҫӗнӗ клубсем уҫнӑ. Культура министерствин коллегийӗн анлӑ ларӑвӗнче иртнӗ ҫула пӗтӗмлетрӗҫ. 

"Геройсене халалланӑ кӗнеке" номинацире ҫак чыса пирӗн ентешӗн паттӑрлӑхӗ ҫинчен каласа паракан "Позывной Маэстро" ятлӑ документлӑ прозӑн пӗрремӗш пайӗн авторӗсем тивӗҫнӗ. Шупашкарти "Наследие" издательство ҫурчӗ кӑларнӑ истори чӑнлӑхне упрама пулӑшакан кӗнеке - паян ҫӗршыва хӳтӗлекен паттӑрсене хисеп туни.

490 яхӑн пӗлтерӗшлӗ пулӑма шута илнӗ. Вӑл йышра республикӑн экономика, ӑслӑлӑх, культура пурнӑҫӗнчи паллӑ самантсем, Чӑваш Енре ҫуралса ӳснӗ, регионӑн тӗрлӗ енлӗ аталанӑвне пысӑк тӳпе хывнӑ ҫынсем ҫинчен каласа пани, ытти тӗрлӗ информаци.

Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗн институтӗнче пирӗн мухтавлӑ ентеш - Николай Гаврилов Раҫҫей Геройӗ ҫинчен ҫырнӑ "Позывной Маэстро" ятлӑ кӗнекин хӑтлавӗ иртрӗ. Ҫавӑн пекех кунта Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ премин кӑҫалхи лауреачӗсене чысларӗҫ.

Островский хайлавӗпе лартнӑ "Гроза" премьерӑпа тухрӗҫ сцена ҫине артистсем. Спектакле Иван Чигасов ҫамрӑк режиссер калӑпланӑ. Вӑл актерсене хӑнӑхнине кӑштах улшӑнусем кӗртме сӗннӗ, куракансене  вара - шкул классикине еплерех пӗлнине тӗрӗслеме.

Чӑваш Енри патшалӑх театрӗсемпе концерт учрежденийӗсем пӗрлехи пултарулӑх сезонне уҫрӗҫ. Ҫав ятпа Оперӑпа балет театрӗнче уяв иртрӗ. 

Иван Яковлев юбилейне тата тӑван чӗлхе кунне халалласа тӗнчен тӗрлӗ кӗтесӗнче пурӑнакан йӑхташӑмӑрсем  "Пӗтӗм чӑваш диктантне" ҫырчӗҫ. Пӗлӳ акцийӗ ҫулсерен уява пек иртет.

Пӗтӗм тӗнчери театр кунӗнче сцена ӑстисене кӑҫалхипе 23-мӗш хут палӑртрӗҫ. Лауреатсене Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче иртнӗ чаплӑ уявра чысларӗҫ. 

Сцена ҫине чӑваш халӑх писателӗн Юхма Мишшин "Шурҫамка, ҫамрӑк кашкӑр" повеҫне тӗпе хурса лартнӑ спектакле кӑларчӗҫ. Ҫӗнӗ ӗҫе пуринчен малтан хаклакансен йышӗнче пирӗн пултарулӑх ушкӑнӗ те пулчӗ.

Чӗмпӗр тӑрӑхӗнчи чӑваш наципе культура автономийӗн ертӳҫи пулса нумай ҫул хастар ӗҫленӗ Олег Мустаев ячӗпе Елчӗк тӑрӑхӗнчи Лаш Таяпа шкулӗ ҫине Асӑну хӑми ҫакрӗҫ. Халӑхӑн мухтавлӑ ывӑлӗн чӗри тапма чарӑннӑранпа ҫулталӑк ҫитрӗ. 

Чӑвашсен пӗрремӗш киноактриси, артист, ҫыравҫӑ Тани Юн ҫуралнӑранпа 120 ҫул ҫитрӗ. Ҫак пӗлтерӗшлӗ кун мухтавлӑ ентешӗмӗр ячӗпе Чӑваш Енре харӑсах икӗ асӑну хӑми уҫрӗҫ. 

Ҫапла ятпа Шупашкарти Ҫеҫпӗл музейӗнче Лев Куракова халалланӑ асӑну каҫӗ иртрӗ. Унта академикӑн юлташӗсемпе пӗлӗшӗсем, унӑн ӗҫне хаклакансем тӗрлӗ тӑрӑхран пухӑнчӗҫ.

Чӑваш театрӗсенчи спектакльсем хальхи вӑхӑт тата куракан ыйтнине тивӗҫтереҫҫӗ-и? Ҫак ыйтупа кӑсӑкланса Раҫҫейри паллӑ критиксем республикӑри 3 профессиллӗ театра ҫитсе репертуара хак пачӗҫ. 

Мухтавлӑ ентешӗмӗрӗн чӗри 4 ҫул каялла ӗмӗрлӗхех тапма чарӑнчӗ. 

Чӑвашсен мухтавлӑ поэчӗ Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа 123 ҫул ҫитрӗ. Ҫак кун халӑх асӗнче чылай пархатарлӑ ӗҫпе ҫырӑнса юлӗ. 

Сцена ӑсти пурнӑҫран 7 ҫул каялла вӑхӑтсӑр уйрӑлса кайнӑ. Пултаруллӑ артиста хамӑр республикӑра кӑна мар, Раҫҫейӗн ытти кӗтесӗнче те аван пӗлнӗ. 

Тӑван халӑхӑн сумлӑ та мухтавлӑ ывӑлӗ, Чӗмпӗр тӑрӑхӗнчи чӑвашсен наципе культура автономийӗн ертӳҫинче тӑрӑшнӑ Олег Мустаев пурнӑҫран уйрӑлнӑранпа ҫур ҫул ҫитрӗ. Ҫак куна халалласа тӗрлӗ тӑрӑхра асӑну каҫӗсем иртрӗҫ.

Йывӑр чире пула пурнӑҫӗ ытла та ҫамрӑкла татӑлман пулсан, Ирина Садовникова артист паян 50 ҫул тултармаллаччӗ. 19 ҫул каялла ҫӗре кӗнӗ сцена ӑсти Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче 10 ҫул кӑна ӗҫлесе ӗлкӗрчӗ, анчах ҫав чӑн ҫӑлтӑрӑн ҫути паянхи кун та куракансен чунне ӑшӑтать, унӑн сӑнарӗ ӗҫтешӗсен асӗнче никампа танлаштарайми тӗслӗх пулса пурӑнать.

Канаш районӗнчи Яманкасси ывӑлӗ кун-ҫулне, тӗпрен илсен, Киевра ӗҫлесе ирттернӗ, Ҫеҫпӗл Мишшин Украинӑра пурӑннӑ тапхӑрне тӗпченӗ, сӑвӑҫӑн еткерне пуҫтарнӑ. Кӑвар чӗреллӗ поэтӑмӑрӑн Шупашкарти музейӗнче аса илӳ каҫӗ иртрӗ. 

Пултарулӑх ҫулталӑкӗ ӑнӑҫлӑ пулнине палӑртаҫҫӗ сцена ӑстисем. 

Ҫеҫпӗл Мишшин чӗри тапма чарӑннӑранпа 100 ҫул ҫитрӗ. Ҫавна май тӗрлӗ тӑрӑхра чылай ӗҫ-пуҫ пулса иртрӗ. Литературӑпа ӳнерте тата наука ӗҫӗнче тӑрӑшакансем ҫавра сӗтел тавра пухӑнчӗҫ, асӑну каҫӗсем йӗркелерӗҫ. Тӗп митинг вара аслӑ поэтӑмӑр ҫуралса ӳснӗ Канаш тӑрӑхӗнче иртрӗ.

Унта кӑвар чӗреллӗ поэтӑн вилӗмсӗр сӑввисем янӑрарӗҫ, Ҫеҫпӗл Мишшин чӗнӗвне асра тытса пурӑнакан ҫыравҫӑсем хӑйсен хайлавӗсене вуларӗҫ. 

Пурӗ те 22 ҫул та 7 уйӑх пурӑннӑ реформатор-поэт, драматург, прозаик, патшалӑх ӗҫченӗ Украинӑри Чернигов тӑрӑхӗнчи Старогородка салинче ӗмӗрлӗхе куҫне хупнӑ.

"Чӑвашкино" студие хупнӑ май республикӑри кино прокачӗпе ҫыхӑннӑ ӗҫ-пуҫа тытса пымашкӑн Ҫамрӑксен театрне явапланӑ. Халӑха фильмсем кӑтартнипе пӗрлех унта халӗ ӳкерӳ ӗҫне те пуҫӑнма хатӗрленеҫҫӗ. Театр ҫӗнӗ енпе тӑрӑшма пуҫланӑ та ӗнтӗ.